วิตามินบี 6 (pyridoxine: ไพริด็อกซีน) เป็นวิตามินชนิดที่ละลายในน้ำได้ มีความสำคัญในการผลิตโปรตีนชนิดต่างๆ และการผลิตสารสื่อนำประสาทในสมองและระบบประสาท มีความจำเป็นต่อการสร้างฮีโมโกลบินในเซลล์เม็ดเลือดแดง และเพื่อควบคุมสมดุลของฮอร์โมน รวมไปถึงปรับสมดุลฮอร์โมนของภูมิคุ้มกันให้เหมาะสม มีโครงสร้างที่ ประกอบไปด้วยวงแหวนไพริดีน Pyridine ดังนั้น จึงมีการตั้งชื่อโดยยึดส่วนประกอบสำคัญเป็นหลัก ซึ่งมีส่วนประกอบ 3 ชนิดคือ ไพริดอกซีน Pyridoxine ไพริดอกซาล Pyridoxamine และไพริดีน Pyridine วิตามินบี6 เมื่อโดนแสงแดดก็จะสลายตัวได้ง่ายเช่นกัน
วิตามินบี 6 จะไปเปลี่ยนเป็นโคเอนไซม์ในรูปของไพริดอกซาลฟอสเฟต ส่วนที่เหลือก็จะถูกขับออกมาทางปัสสาวะภายใน 8 ชั่วโมง โดยจะไม่มีการเก็บไว้ที่ตับเหมือนกับวิตามินตัวอื่นๆ ดังนั้นในปัสสาวะที่มีสีออกเหลืองนั้นมักจะมีวิตามินบี 6 อยู่เสมอ
หน้าที่สำคัญของวิตามินบี 6 เป็นโคเอนไซม์ที่จะทำหน้าที่ ในการเร่งปฏิกิริยาของการเมแทบอลิซึมของคาร์โบไฮเดรต กรดอะมิโนและกรดไขมันในร่างกาย รวมทั้งเป็นองค์ประกอบสำคัญของ ไพริดอกซาลฟอสเฟต ( Pyridoxal Phosphate, PLP ) ซึ่งมีหน้าที่สำคัญดังต่อไปนี้
ช่วยสร้างเซโรโทนิน Serotonin โดยเป็นฮอร์โมนชนิดหนึ่ง ที่จะช่วยให้กล้ามเนื้อเรียบหดตัวดีขึ้น และช่วยควบคุมการทานของสมองและเนื้อเยื่อให้ทำงานเป็นปกติมากขึ้น
ทำหน้าที่ในการสร้างกรดอะมิโนที่ไม่จำเป็นต่อร่างกาย เช่น อะลานีน กรดแอสพาร์ทิก และกรดลูทามิก
ทำหน้าที่ในการเปลี่ยนทริปโทเฟนหรือกรดอะมิโนให้เป็นวิตามินบี3 หรือไนอะซิน
ช่วยสร้างสารภูมิคุ้มกันโรค เพื่อให้ร่างกายมีภูมิคุ้มกันสูงขึ้น และสังเคราะห์สารแรกเริ่มของวงแหวนฟอร์ไฟริน Porphyrin Ring โดยเป็นสารที่มีความสำคัญในการสร้างเฮโมโกลบิน
ช่วยแก้การเป็นตะคริว แขนขาชาและช่วยขับปัสสาวะ
ช่วยร่างกายสร้างน้ำย่อยในกระเพาะอาหารและ
ทำหน้าที่สังเคราะห์สารที่มีความจำเป็นต่อการเปลี่ยนกรดไลโนเลอิกให้เป็นกรดอะราซิโดนิก
ช่วยในการสลายไกลโคเจนให้เป็นน้ำตาลกลูโคส
แบคทีเรียในลำไส้บางชนิดสามารถสังเคราะห์วิตามินบี 6 ได้ โดยเฉพาะหากมีการรับประทานร่วมกับอาหารเสริม
วิตามินบี 6 มีความจำเป็นต่อการสร้างน้ำย่อยในกระเพาะอาหารและแมกนีเซียม
ร่างกายมีความจำเป็นต้องใช้วิตามินบี 6 ในการสร้างแอนติบอดีและเม็ดเลือดแดง
ผู้ที่รับประทานอาหารโปรตีนสูงจะต้องการวิตามินชนิดนี้มากขึ้นเป็นพิเศษ
การรับประทานวิตามินบี 6 และกรดโฟลิกจะช่วยลดความเสี่ยงจากโรคหัวใจวายเฉียบพลันได้
วิตามินบี 6 จะทำงานได้ดีที่สุดหากรับประทานร่วมกับวิตามินบี 1 วิตามินบี 2 วิตามินบี 5 วิตามินซี และแมกนีเซียม
วิตามินบี 6 อาจลดความต้องการอินซูลินในผู้ป่วยโรคเบาหวาน
การดูดซึมของวิตามินบี 6 ( Vitamin B6 ) โดยปกติแล้วร่างกายของคนเราจะสามารถดูดซึมวิตามินบี6 ได้ดีที่สุดบริเวณลำไส้เล็กตอนต้น โดยจะเข้าไปเปลี่ยนเป็นโคเอนไซม์ในรูปของไพริดอกซาลฟอสเฟต
สามารถพบได้ทั้งในผักผลไม้และเนื้อสัตว์ ซึ่งในผักผลไม้ จะพบในรูปของไพริดอกซีน และในเนื้อสัตว์จะพบในรูปของไพริดอกซานและไพรริดอกซามีน ได้แก่ปลา ไข่ไก่ ตับสัตว์ ข้าวไม่ขัดสี นม เนื้อปลา ถั่วต่างๆ เช่น ถั่วเหลือง ถั่วลิสง จมูกข้าวสาลี ข้าวโอ๊ต ผลวอลนัท รำข้าว ยีสต์ แคนตาลูป กากน้ำตาล กะหล่ำปลี วอลนัท ถั่วเหลือง กากน้ำตาล ธัญพืช กล้วย แครอท อะโวคาโด ผักโขม มันฝรั่ง เป็นต้น
ศัตรูของวิตามินบี6 ได้แก่ การเก็บไว้นานเกินไป การบรรจุในกระป๋อง จากกระบวนการแปรรูปอาหาร การย่างหรือต้ม การแช่แข็งผักและผลไม้ น้ำ แอลกอฮอล์ และฮอร์โมนเอสโตรเจน และโรคจากการขาดวิตามินบี6 คือ โรคโลหิตจาง ผื่นผิวหนังอักเสบจากต่อมไขมัน
ประโยชน์ของวิตามินบี 6
ช่วยเสริมสร้างภูมิต้านทานของร่างกายให้แข็งแรง
ช่วยป้องกันการเกิดนิ่วในไต
ลดความเสี่ยงต่อการเป็นโรคหัวใจ
ทำให้ร่างกายดูดซึมโปรตีนและไขมันได้ดียิ่งขึ้น
ช่วยเปลี่ยนรูปของทริปโตเฟนให้เป็นไนอะซิน (วิตามินบี 3)
ช่วยป้องกันโรคทางประสาทและโรคผิวหนังหลายชนิด
ลดอาการคลื่นไส้ อาเจียน
ช่วยชะลอวัยได้
เป็นยาขับปัสสาวะตามธรรมชาติ
ลดอาการกล้ามเนื้อหดเกร็งในเวลากลางคืน มือชา ขาเป็นตะคริว และปลายประสาทที่แขนขาอักเสบบางชนิด
ลดอาการปากแห้งและปัญหาด้านการปัสสาวะที่เกิดจากการรับประทานยาต้านอาการซึมเศร้าในกลุ่มไตรไซคลิก
ช่วยเปลี่ยนกรดอะมิโนให้เป็นวิตามินบี3 หรือไนอะซิน
ช่วยร่างกายสร้างภูมิต้านทานแอนติบอดี
ช่วยสร้างเซลล์โลหิตได้ดียิ่งขึ้น
ช่วยสร้างน้ำย่อยในกระเพาะอาหารและแร่ธาตุแมกนีเซียม
ช่วยบรรเทาโรคที่เกิดจากระบบประสาทและผิวหนัง
ช่วยบรรเทาการคลื่นไส้อาเจียน
ช่วยบรรเทาอาการปากแห้งและคอแห้ง
ช่วยแก้การเป็นตะคริว แขนขาชาและช่วยขับปัสสาวะ
วิตามินบี 6 มีความสำคัญมากๆในการ ปรับสมดุลฮอร์โมนของภูมิคุ้มกันของคนเรา แต่ไม่สามารถเก็บไว้ในร่างกายได้นานๆ เราจึงต้องหมั่นเติมสารอาหารนี้เป็นประจำ ทั้งจากอาหารที่ดีต่อสุขภาพ รวมไปถึงอาหารเสริมที่มีสารอาหารจำเป็นนี้ด้วย